Het perfecte plaatje

Wat is een tekstalternatief?

Eerst even een toelichting: een tekstalternatief is een beschrijving die je aan een afbeelding toevoegt, zodat deze wordt voorgelezen met schermlezers, die gebruikt worden door mensen die slechtziend of blind zijn. 

Afbeeldingen zijn nuttig óf voor de sier

Websites staan vol met afbeeldingen. En dat heeft een reden. Grote lappen tekst zijn niet fijn om te lezen en daarom knippen we ze op in alinea’s en voorzien we ze van duidelijke koppen. Dat maakt een tekst al snel een stuk aantrekkelijker om te lezen. Door er afbeeldingen aan toe te voegen wordt de leesbaarheid nog prettiger. En soms zijn die afbeeldingen ook nuttig, dan zijn ze een waardevolle aanvulling op de teksten. Maar vaak zijn ze er ook puur voor de sier, louter decoratief.

Bij onze digitale toegankelijkheidsonderzoeken, waarbij we gebruik maken van de WCAG-richtlijnen, maken we een onderscheid tussen informatieve afbeeldingen en decoratieve afbeeldingen. 

• Een afbeelding is informatief als je het niet kan weglaten zonder verlies van informatie. Of met andere woorden: je hebt de afbeelding nodig om de content te kunnen waarnemen, bedienen of begrijpen.
• Een afbeelding is decoratief als je het zonder problemen kan weglaten. Er is dan geen verlies van informatie. Je kan de inhoud gewoon nog waarnemen, bedienen of begrijpen.

Tekstalternatief voor informatieve afbeeldingen

Alleen een informatieve afbeelding heeft een tekstalternatief nodig en decoratieve afbeeldingen moeten bij voorkeur genegeerd worden. Maar hoe pas je een tekstalternatief toe op een website. En hoe kun je een decoratieve afbeelding negeren?

De meest gebruikte methode om een tekstalternatief aan een afbeelding toe te voegen is door het te plaatsen in het alt-attribuut van het <img> element. Er zijn meerdere oplossingen, afhankelijk van de toepassing. Elk CMS is weer anders en bij Word of Sociale Media pas je het tekstalternatief weer anders toe. Er wordt bij het toepassen van een tekstalternatief vaak gesproken over een alt-tekst, een verbastering van een alt-attribuut en een tekstalternatief. Deze term is gemeengoed geworden als we het hebben over een tekstalternatief, maar dekt niet volledig de lading. 

Hoe negeer je een decoratieve afbeelding?

Decoratieve afbeeldingen hebben dus geen tekstalternatief nodig en wat je zeker wilt voorkomen, is dat de bestandsnaam van de afbeelding wordt voorgelezen. En dat doen we door het alt-attribuut wel op te nemen in de code en het vervolgens leeg te laten. Daarmee wordt de afbeelding volledig genegeerd door hulpsoftware, de blinde gebruiker ‘ziet’ deze afbeelding niet.

Wat zet je in een tekstalternatief?

Nu we weten wanneer een tekstalternatief noodzakelijk is, moet de tekst zelf natuurlijk ook nuttig zijn. De tekst moet hetzelfde beschrijven als wat er in de afbeelding te zien is. Dat kan kort of lang zijn. Bij voorkeur is deze niet al te lang en is de beschrijving zinvol en is het een aanvulling op de rest van de content. Het is ook belangrijk dat het te begrijpen is, dus op een B1 taalniveau. Maar over de kwaliteit van een tekstalternatief en wat je precies moet beschrijven, daar zijn geen richtlijnen voor. 

Wat pas je toe bij complexe afbeeldingen?

Complexe afbeeldingen, zoals een grafiek of een infographic zijn informatief. De informatie die in deze afbeeldingen staat moet je niet beschrijven in het alt-attribuut zelf, maar je plaatst een tekstuele uitleg op de pagina zelf of met een verwijzing naar die uitleg. Het alt-attribuut laat je niet leeg, maar je geeft een korte beschrijving van de afbeelding.

Ook in Word en PDF documenten pas je tekstalternatieven toe

Het aanbieden van tekstalternatieven doe je niet alleen op websites, maar ook in bijvoorbeeld Word en PDF-documenten. Deze teksten worden tegenwoordig ook automatisch gegenereerd door ‘AI’, maar net zoals bij automatische ondertiteling is deze nog niet goed genoeg om te gebruiken. Dus je moet altijd goed checken wat er staat en of een tekstalternatief nodig is.

Wat brengt technologie als het gaat om tekstalternatieven?

In tegenstelling tot de nogal summiere automatisch gegenereerde tekstalternatieven in Word, is de app ‘Be My Eyes’ een stuk verder in ontwikkeling. Met deze app maak je een foto van het onderwerp waarover je meer informatie wilt hebben, bijvoorbeeld een schap in een winkel. Hoe deze app de artikelen op die afbeelding beschrijft is bijzonder accuraat. Hiermee gaat er voor iemand die blind is, een nieuwe wereld open. Dit is een weg naar meer onafhankelijkheid en gelijkwaardigheid. 

‘Be My Eyes’ is niet alleen een app om een foto te maken. Je kunt ook de hulp inschakelen van een ziende vrijwilliger om je te assisteren bij bijvoorbeeld boodschappen doen, de weg vinden of eten koken. Iedereen kan zich op dit platform aanmelden als vrijwilliger. 

De combinatie van deze nieuwe technologie en je blinde medemens helpen is misschien wel het echte perfecte plaatje.

De app “Be My Eyes” is gratis de downloaden voor Android (Google Play) en iOS (Appstore). Je hebt bij de installatie de keuze om de app te gebruiken als blinde gebruiker of als ziende vrijwilliger. Daarna is deze keuze alleen nog aan te passen door de app en alle gegevens te verwijderen en opnieuw te installeren. Website: https://www.bemyeyes.com/language/dutch